Thom schreef:Moira schreef:De zin of zinloosheid in lijden en van lijden is afhankelijk van jezelf, Thom, niet van het lijden zelf of van de depressie.
Ik kan het niet met je eens zijn. Iemand die lijdt aan een depressie heeft daarvoor niet gekozen. Misschien dat bij een lichte depressie zingeving van het lijden of de depressie zelf, nog wat uit kan maken. Maar mensen die uit het leven stappen vanwege de uitzichtloosheid en zwaarte van het lijden als gevolg van een zware depressie, zullen niets hebben aan een filosofisch herkaderen van hun ziekte. Als de zin of zinloosheid in lijden en van lijden afhankelijk is van jezelf, zou je dus zelf verantwoordelijk zijn voor je depressie? Niet dat je er niks aan kan doen als je depressief bent, integendeel zelfs, maar je bent er niet schuldig aan als het je overkomt. Wat overigens wel vaak zo gevoeld wordt door mensen met een depressie.
Iemand die een depressie heeft, lijdt. Net zoals iemand die zijn been gebroken heeft of iemand die kanker heeft: er is pijn, fysiek en in meerdere of mindere mate mentaal. Daar is geen verantwoordelijkheid voor te zoeken. Er was geen bewuste of onbewuste keuze dat men een depressie wilde beleven, een been wilde breken of kanker wilde krijgen. Het is gebeurd. Uiteraard zijn er risicofactoren zoals skiën of risicovol gedrag bij het breken van een been. Of trauma of een moeder hebben die veel stress had tijdens de periode dat ze zwanger was van jou. Ze vergroten een kans, het heeft nog steeds niets met verantwoordelijkheid of keuze te maken. Een gebroken been doet pijn en een depressie ook. Dat is pijn die volledig op zichzelf staat, of die nu fysiek of mentaal is. Daar heb je dus ook geen controle over. Maar...
Het ervaren van de pijn en hoe je reageert, daar heb je wel controle over (niet dat veel mensen zich daar bewust van zijn, trouwens). Neem het voorbeeld van iemand die depressief is geweest en het nooit meer wil meemaken. Die persoon staat op een dag op met een rotgevoel. Iedereen kent dat wel, zo'n dag waarin je liever onder de dekens wil blijven liggen. Dat gaat wel over, weten we. Morgen beter... Maar, mensen die (meerdere) depressies hebben gehad, kunnen makkelijker hervallen. Hoe komt dat? Depressieve mensen hebben bepaalde negatieve gedachtes en door gedragstherapie leren ze die counteren. Toch, wanneer ze zich gewoon rot voelen, blijken die gedachtes meteen weer de kop op te steken. Dit komt door context-gerelateerd leren: als je thuis altijd op jouw kamer leert, dan zul je daar ook het best presteren bij het doen van een test. Jouw kamer is de context en die stimuleert het herinneren. Bij mensen die depressief geweest zijn, is een rotgevoel de context die die gedachtegang kan triggeren (rotgevoel stimuleert het herinneren van die gedachtes). Bovendien gaan mensen doorgaans oplossingsgericht denken bij problemen. Ik ben nu hier (rotgevoel) en ik wil naar daar (gelukkig zijn), hoe kom ik daar? Wel, de eerste stap is: hoe komt het dat ik hier ben (waarom overkomt mij dit (weer))? En dan: hoe komt het dat ik daar niet ben (waarom ben ik niet gelukkig)? Net gedachtes die het heel negatief denken over jezelf en jouw gevoel aanzwengelen. En zo kan gewoon opstaan met een rotgevoel uitmonden in weer een depressie. Doe dit een paar keer en je kunt je voorstellen dat mensen dan liever het leven uit stappen. Want elke keer dat er ook maar een beetje rotgevoel naar boven lijkt te komen, gaan ze juist heviger die proberen onderdrukken. En net zoals de roze olifant, zal net dat rotgevoel steeds meer aanwezig worden. Onderdrukken of oplossen van dat rotgevoel is dus niet bepaald een goede methode om jezelf gelukkig te krijgen of weg te houden van een nieuwe depressieve periode (en dit kan misschien net zo goed spelen bij het ontstaan van een eerste depressieve periode).
Ergo: het rotgevoel er laten zijn, zonder onderdrukken en zonder op te willen lossen (naar B geraken: gelukkig willen zijn), lijkt dus een goede manier om depressie te voorkomen en te verbeteren. Vandaar dat men tegenwoordig bezig is met mindfulness-gedragstherapie voor mensen met een depressie.
En daar komt zin of zinloosheid op de proppen. Die zijn namelijk een product van jouw eigen subjectieve interpretatie (gedachtes). Ga je interpreteren dat jouw lijden zinloos is, dan draag je alleen maar bij aan de negatieve associaties van jouw rotgevoel/depressie. Vind je jouw lijden niet zinloos of kun je zin vinden in jouw leven, waardoor jouw lijden dragelijker wordt (vb: schrijven van een boek tijdens jouw depressie, het blijven leven voor jouw kinderen, noem maar op), dan draag je niet bij aan de negatieve associaties. Bovendien: he who has a why to live, can bear almost any how (Nietzsche). Want als je voor iets of iemand leeft, dan kun je jouw lijden accepteren en vergroot je jouw mentale pijn niet. Een been breken is pijnlijk en een depressie ook. Maar we hopen daar nog een lading extra lijden bovenop, omdat we lijden om het lijden. Kunnen we accepteren dàt we lijden, dat valt die pijn om de pijn weg. En aan alle lijden komt ooit een einde, soms tijdelijk (de adempauzes tussen rouw door), soms helemaal (na een een- of meermalige depressie).
Bron (ivm depressie): The new psychology of depression, Mark Williams en Danny Penman, Oxford university, te verkrijgen via iTunesU
Bron (ivm zin): Man's search for meaning, Viktor Frankl
Empirisch: ik
Wel apart dat er een associatie gemaakt wordt tussen zin/zinloosheid en verantwoordelijkheid voor depressie...