Hoogbegaafdheid zien als zegen

[Eptq]

https://blendle.com/i/nederlands-dagbla ... 84OTAxNyJ9

Zojuist las ik dit artikel uit het Nederlands Dagblad van een schoolbestuurder. Ik ben erg benieuwd of iemand anders hier gedachten over heeft.

Mijn eerste idee hierover is: deze persoon redeneert vanuit zijn eigen ervaringen, die naar mijn mening niet leidend zouden mogen zijn voor een persoon in zijn functie.

De schrijver lijkt het fijn om snel te kunnen denken en verbanden te leggen. Hij geeft aan dat zijn omgeving hem ook HB bestempelt en dat het in zijn gezin zeker voorkomt. De rest van het artikel blijft hij zijn persoonlijke ervaringen gebruiken om te beargumenteren dat HB juist heel leuk en handig is. Hij haalt daarnaast ook een 13 jaar oud onderzoek van Roel Bosker aan.

De schrijver somt HB op in een rijtje omschrijvingen van personen en stelt het gelijk aan waarden als: 'jongste kind van het gezin, een tijdje ernstig ziek geweest, sportief, een lezer, een hekel aan sport, kan niet van de computer afblijven, dyslectisch, een buitenkind, slechthorend, initiatiefnemer, de grijze muis, onzeker, op zoek naar publiek ... enzovoort enzovoort..' wat an sich geen vergelijkbare waarden zijn.

Tenslotte sluit hij af door te stellen dat '[...]
het belang dat verschillende actoren hebben bij een simpel label en het problematiseren hiervan,' één van de twee verklaringen is waarom het zijn van HB als problematisch kan worden ervaren.

Ik word persoonlijk heel ongelukkig van het lezen van een dergelijk artikel. HB kan fantastisch zijn, maar het is vaak ook een hel en dat heeft niets te maken met 'verschillende actoren' die baat zouden hebben bij het label. Sterker nog, juist het ondermijnen van ďe afwijkende behoeften van HB-ers kan tot grote problemen leiden.

Ik vind dit artikel, van een beleidsmaker op het gebied van passend onderwijs nota bene, op een nare manier bijdragen aan de discussie over HB. Hij zegt namelijk dat er geen discussie zou moeten zijn en dat men moet ophouden met zeuren.

Hij heeft het koud, dus de opwarming van de aarde is flauwekul...

[Eptq]

Deze post had beter onder 'Over HB' kunnen staan, zie ik nu...

[danser]

ik kan het stuk niet lezen. Blendle wil van alles van me weten, en dat hoeft van mij niet zo nodig.
Jammer, het raakt je erg, of niet?

[Eptq]

Ik kan mij er inderdaad wel over opwinden, vooral om dit de uitspraken van iemand betreft die verantwoordelijk is voor 'passend onderwijs'. Hij lijkt echter niet van plan om het onderwijs passend te maken voor hoogbegaafde leerlingen, want hij ervaart zelf geen probleem. Dat vind ik zorgelijk.

Ik vind het kwalijk dat het onderwijs zo gestandaardiseerd is en maak mij er als onderwijsfunctionaris hard voor om zoveel mogelijk maatwerk te kunnen realiseren. Nu werk ik niet op een school, ik ben (mede-)verantwoordelijk voor de deskundigheidsbevordering van volwassen, maar toch.... er is zoveel mogelijk. En je ziet pas écht waar de behoefte ligt als je je cliënten serieus neemt, evenals de veelheid aan literatuur en onderzoeken die over uiteenlopende leerstijlen, problematiek, ontwikkelingen etc. gepubliceerd wordt (en dus niet je stelling onderbouwd met enkel eigen ervaringen en een onderzoek dat 13 jaar geleden is uitgevoerd).


///RANT

[Tinus]

Hij heeft het koud, dus de opwarming van de aarde is flauwekul...

Is er voor HB dan iets vergelijkbaars zoals het IPCC? Iedereen zit op dit vlak toch maar voornamelijk op basis van eigen ervaringen en een handje vol onderzoeken te redeneren?

Is het werkelijk een ziekte die we als een hokje moeten plakken op sommige kinderen, als een zwakte promoten, en zoals voorheen is gedaan met ADHD overmatig "behandelen" (dat zou wat zijn, medicijnen voor hb-ers)? HB is steeds meer voornamelijk een onderwerp bij de psycholoog, coach, hulpverlening, speciaal onderwijs, en noem maar wat andere actoren.

Aandacht voor de zwakke hb-er, en daarmee eveneens een verkeerd beeld scheppen van de veelzijdigheid, dat is waar het nu heen gaat. (het is ook dat de mensen die positief staan ten aanzien van hb, niet evenzoveel motivatie hebben om dit onder het licht te brengen als mensen die hb als meer negatief ervaren, en daarbij hulp willen vragen of aanbieden)

Het gaat ongeveer zover dat ik mijzelf in deze tijd bijna niet als hb-er zou durven bestempelen. Dat is niet omdat ik het niet zeker weet of omdat het arrogant zou overkomen, maar omdat het, zoals het in de recente jaren in de Nederlandse media naar voren komt, op een ziekte of psychologische beperking lijkt.

Je hebt gelukkige mensen en ongelukkige mensen. HB is een zegen, HB is een hel. Het is er allebei. Dit zwart-wit denken waarbij slechts een kant wordt benadrukt is waar de onenigheid in ligt.
Veel discussies gaan hier slechts om de woorden, en niet zozeer om de achterligende betekenis. Dat iedereen voor alles de term HB gebruikt, beide voor de super intelligente succesvolle cariere, en ook voor de overgevoelige, verlegen, talentvolle maar miskende persoon, daarin ligt een probleem.
HB als een enkele stempel voor de gehele 2% slimste bevolking is hier onjuist (eveneens onjuist is dat, net als autisme voorheen, er ook teveel van een begrenzing wordt gesproken in plaats van een spectrum, en dat hulp voor slimme kinderen zoals plaatsing in speciale klassen of bijscholing pas komt bij het halen van een specifieke test, alsof het een dichotome eigenschap is die je of wel of niet hebt, met niks daartussenin).

Ik ben het eens dat een van de beide stromen kan worden bekritiseerd, maar dan wel vanuit het nuance perspectief in plaats van het polariseren vanuit een van de tegengestelde kampen.
'HB als zegen' is evenmin onjuist (even juist) als 'HB als hel'.
En evenwel onjuist zijn, 'HB als geen hel', en 'HB als geen zegen'.
Bekritiseer de 2e maar niet de 1e regel. Kantekening daarbij: Dat op zichzelf is ook wel weer zwart wit gesteld, er zit tussen deze twee regels ook veel tussenin. Als mensen veel nadruk leggen op de nadelen van hb-zijn, dan zeggen ze daarmee nog niet dat hb niet tegelijk ook een zegen kan zijn. Toch kun daar wel kritiek op leveren omdat de nadruk te veel een bepaalde kant op wordt gelegd. Hetzelfde geldt voor het stuk van Martin Jan de Jong. Hij legt de nadruk op hb als zegen, maar verteld niet dat 'hb als hel' zozeer onjuist is, hij legt de balans ergens anders. Grootste kritiek punt is dat hij niet duidelijk is over de veelzijdigheid en dat hij de problemen van hb-ers bagatelliseerd. Dat valt hem wel te verwijten, al is het ook maar een kort stuk van onder de 650 woorden, en mij lijkt zijn motivatie vooral om de andere kant van de hb-medaille te laten zien en tegen de huidige trend in te gaan, zonder noodzakelijk deze trend als geheel onjuist te bestempelen

[Eptq]

Niemand hoeft te beweren dat HB zijn een hel of een zegen is. Het kan uitmonden in een hel of in een zegen of in geen van beide. HB is een (veelzijdige en van de norm afwijkende) manier van denken en zijn in aanleg. Ik denk dat het niet bestempeld moet worden als ziekte of zwakte en dat is ook niet wat ik probeer te zeggen; wat ik probeer te zeggen is dat het passend zou zijn om een HB-er een vorm van onderwijs aan te bieden dat op hem of haar is afgestemd i.p.v. dat de HB-er zichzelf moet schikken naar gestandaardiseerd onderwijs als dat hem niet past.

Wat jij typt in kleine letters, namelijk "Hij legt de nadruk op hb als zegen, maar verteld niet dat 'hb als hel' zozeer onjuist is, hij legt de balans ergens anders. Grootste kritiek punt is dat hij niet duidelijk is over de veelzijdigheid en dat hij de problemen van hb-ers bagatelliseerd." Dat is hetgeen dat mij steekt. De bagatelisering van een mógelijk zeer afwijkende behoefte. Op het moment dat je stelt dat het onderwijs van HB-ers geen speciale aandacht behoeft omdat ze toch wel excelleren, dan ga je aan een grote groep mensen voorbij, wat er wel degelijk in kan uitmonden dat HB als hel ervaren wordt, want het kan zich niet altijd manifesteren in regulier onderwijs.

En wat vind je van zijn conclusie? Dat '[...] het belang dat verschillende actoren hebben bij een simpel label en het problematiseren hiervan,' één van de twee verklaringen is waarom het zijn van HB als problematisch kan worden ervaren.'?

[danser]

, ik ben (mede-)verantwoordelijk voor de deskundigheidsbevordering van volwassen,

We zitten zo te lezen in dezelfde beroepscategorie. Ik houd me ook bezig met het leren en ontwikkelen van professionals (binnen hun werk in principe, maar dat heeft natuurlijk giga veel raakvlakken met de persoon).

En wat vind je van zijn conclusie? Dat '[...] het belang dat verschillende actoren hebben bij een simpel label en het problematiseren hiervan,' één van de twee verklaringen is waarom het zijn van HB als problematisch kan worden ervaren.'?

Ik vind dit geen steekhoudende redenering, die bovendien totaal niets zegt, omdat niemand en niets is benoemd.
- Actoren hebben er belang bij om iets te labelen en te problematiseren. Dus wordt hb als problematisch ervaren.
Wie ervaart het hierdoor als probleem? ouders? kinderen? leraren? actoren? En wie heeft het belang, wie zijn die 'actoren'? En wat is het probleem?

Ik kan me voorstellen dat er bv hb-adviseurs of testers het belang hebben. Zij verdienen er immers aan. Maar zij zijn ontstaan vanuit een behoefte. Niet zomaar vanuit een commercieel onderzoek: goh op welke doelgroep kunnen we ons nu eens gaan richten? oh hb-ers, daar is vast geld aan te verdienen laten we ze een probleem aanpraten.
Nee: de problemen waren er natuurlijk eerst. ouders / docenten zagen dat het onderwijs niet aansloot op het kind, dat het kind ongelukkig werd, opstandig, of afhaakte. Ja, mogelijk hebben de psychologen vervolgens het verband met hb gelegd. En ja, het kan zijn dat psychologen die gespecialiseerd zijn, nu 'belangen' hebben, omdat ze er een deel van hun boterham aan verdienen. Maar dat kan alleen, omdat het onderwijs zelf kennelijk niet over de mogelijkheden/vaardigheden/ruimte beschikt om het onderwijs daadwerkelijk op het betrokken kind aan te passen.

Vanuit mezelf kan ik zeggen: Ik ervaar niet het hb-zijn als probleem, maar wel de gebrekkigheid in het onderwijs om in te spelen op de verschillende leerbehoeften van kinderen, en de angst eigenlijk ook om de kinderen op het niveau dat ze nodig hebben, uit te dagen. Dit zit 'm in de starheid van het jaarklassensysteem, van de methodes die gevolgd worden, van de eisen vanuit de onderwijsinspectie. Maar ook in de vaardigheden van de betreffende leerkracht. Dit geldt denk ik niet alleen voor hb of lb kinderen, ik kan me voorstellen dat alle kinderen beter zouden presteren als er meer naar hun persoonlijke leerbehoefte gekeken zou worden. Maar bij kinderen boven en onder het gemiddelde valt het natuurlijk wel het meest op. Op de school van mijn dochter heb ik dit meegemaakt: school zag dat dochter meer nodig had, maar had geen tijd/geld/bekwaamheid haar daadwerkelijk passend onderwijs te bieden. Ze zijn er mee aan de slag gegaan en stonden hierbij gelukkig ook open voor mijn kennis over hb (en van mijn dochter). Op het moment dat leerkrachten falen bij het bieden van passend onderwijs aan (hb) kinderen, niet openstaan voor de tips van de ouder óf de ouder níet die kennis over leren en ontwikkelen heeft die ik wel heb, dan moet je wel aan de gang met hb specialisten.

[Tinus]

En wat vind je van zijn conclusie? Dat '[...] het belang dat verschillende actoren hebben bij een simpel label en het problematiseren hiervan,' één van de twee verklaringen is waarom het zijn van HB als problematisch kan worden ervaren.'?

Hij duidt hier op de klaagcultuur (en bijbehorende lobby) die de laatste decenia in opkomst is. Er zijn talloze klasjes voor de Spinoza's en Einstein's van de toekomst. Als je een lastige Pepijn of Sophia hebt, nou plak er dan een stempel hb op en stuur het naar speciale lessen, want het kind wordt te weinig uitgedaagt en thuis is de opvoeding uiteraard ab-so-luut niet verkeerd. En een kind dat zich verveelt of wordt gepest, als het hb is, dan is het een andere zaak.

Ik geef toe, dit is bagatelliseren van de werkelijke problemen, echter tegelijkertijd zit er ook een werkelijkheid in. HB-problemen, dat is net als de groeiende groep mensen met geirriteerde darmen die een gluten allergie claimen, en alle drukke kinderen die adhd hebben. Er zijn uiteraard mensen met werkelijke problemen (daarom noem ik gluten en adhd, voor de mensen met werkelijke problemen begint die popularisatie een probleem te worden), tegelijkertijd is het zo'n stempel die nu iedereen te pas en te onpas probeert te bemachtigen. Iedereen wil een speciaal probleem. Je kunt tegenwoordig niet meer normaal een probleem (zonder een stempel) hebben.

Dus dat dit één van de verklaringen is, daar geloof ik ook wel in (dat gebeurt ook niet alleen met 'hb', dit ziek en ongelukkig maken van de consument). De schrijver geeft overigens aan dat hij kort door de bocht is en dat dit verder moet worden uitgewerkt in een nieuw artikel. In dit huidige artikel wil hij voornamelijk benadrukken dat hb een zege is (ikzelf zie hb in de eerste plaats als iets normaals, dat nu te sterk geproblematiseerd wordt, door allerlei gangbare problemen aan het hb-zijn op te hangen).

Ik denk dat het niet bestempeld moet worden als ziekte of zwakte en dat is ook niet wat ik probeer te zeggen.....

Dat is wel waar het artikel over begint en het uitgangspunt om te beginnen over 'hb als zege'
"Maar als ik de krant lees, dan lijk je met hoogbegaafdheid in de gevarenzone te leven. Je hebt maar zo de diagnose autisme. Je bent perfectionistisch. Je bent faalangstig. Je wilt precies weten wat er van je wordt gevraagd."
Ikzelf kom ook met enige regelmaat zulke negatieve artikelen tegen. Dat ik dan denk, hou dat hb-zijn er toch buiten (als (mede-)oorzaak). "Het kan uitmonden in een hel of in een zegen of in geen van beide" net als bij ieder ander persoon ongeacht het IQ.

wat ik probeer te zeggen is dat het passend zou zijn om een HB-er een vorm van onderwijs aan te bieden dat op hem of haar is afgestemd i.p.v. dat de HB-er zichzelf moet schikken naar gestandaardiseerd onderwijs als dat hem niet past.

En welke hb analogie van het IPCC beaamt dit? Je bekritiseerd voor een groot deel vanwege de magere achtegrond die iemand erbij haalt. 13 jaar oude onderzoeken bijvoorbeeld (dat vind ikzelf niet zo gek gezien de trage ontwikkelingen in dit veld). Welk review van recent onderzoek laat dan het tegendeel zien? Is er een bewijs dat het uitzonderen van hb-ers positief is, of is dit evengoed het eigen persoonlijke fingerspitzengefühl? (hiermee wil ik niet schrijven dat er geen kritiek kan zijn om het artikel van Martin Jan de Jong, ik vindt het echter flauw om et te hebben over de aard van de kennis terwijl op het vlak van hb en onderwijs of ontwikkeling niet zo heel veel aanwezig is)

[Tinus]

een kritiek met wat meer woorden (welliswaar oud, maar in een tijd dat het tenminste nog mocht worden gezegd)
https://skepsis.nl/hoogbegaafd/

[Eptq]

Danser en Tinus, bedankt voor jullie uitgebreide reacties, jullie zetten me beide aan het denken.

Je bekritiseerd voor een groot deel vanwege de magere achtegrond die iemand erbij haalt. 13 jaar oude onderzoeken bijvoorbeeld (dat vind ikzelf niet zo gek gezien de trage ontwikkelingen in dit veld). Welk review van recent onderzoek laat dan het tegendeel zien? Is er een bewijs dat het uitzonderen van hb-ers positief is, of is dit evengoed het eigen persoonlijke fingerspitzengefühl? (hiermee wil ik niet schrijven dat er geen kritiek kan zijn om het artikel van Martin Jan de Jong, ik vindt het echter flauw om et te hebben over de aard van de kennis terwijl op het vlak van hb en onderwijs of ontwikkeling niet zo heel veel aanwezig is)

Hier heb je volledig gelijk dat je me op de vingers tikt. Ik heb inderdaad geen betere onderbouwing dan Martin de Jong, ik ben net zo goed een soort 'ervaringsdeskundige'.

Bedankt voor de link naar het artikel van Skepsis, de aard van de kritiek lijkt inderdaad op die van Martin de Jong, maar dan wat uitgebreider beargumenteerd.

Wat mij wel opvalt is dat er zowel in dit stuk van Skepsis als in het stukje van Martin de Jong, de HB-er wordt opgedeeld in 2 groepen: hoogbegaafden die zonder problemen hun weg vinden in het reguliere onderwijs en 'zelfbenoemde' (of door ouders bestempelde) hoogbegaafden die hun weg niet vinden en die het etiket HB toegedicht krijgen omdat hun gedrag herkenbaar is als zogenaamd 'HB-probleemgedrag'. Zou hier beweerd worden dat mensen die het 'onderpresteerders/probleemgedrag' vertonen niet echt HB zijn, omdat de échte HB-er geen probleem zou hoeven ervaren met onderwijs dat niet direct op hem is afgestemd?

[Smaragd]

Voor mij betekent het: ‘heel begaafd’. En dat klinkt voor mij als iets om erg dankbaar voor te zijn. Als God je zo veel (intellectuele) gaven geeft, kan dat toch niet anders dan een genadegift zijn.

Volgens mij moet je dit artikel wel lezen in de context waarin het geplaatst is, namelijk een christelijke krant (niet alleen in naam zoals Trouw, maar een krant die ook echt voornamelijk door christelijke lezers gelezen wordt). Dus al er gesproken wordt over hoogbegaafdheid als zegen, dan wordt daarmee bedoeld dat het een gave is die je van God hebt gekregen.

Verder ben ik het erg eens met de schrijver van het artikel. Te veel mensen (ook hier) proberen hun problemen te verklaren uit het gegeven dat ze hoogbegaafd zijn. I.p.v. hun verantwoordelijkheid te nemen en hun capaciteiten te gebruiken.

[Eekhoorn]

Deze post had beter onder 'Over HB' kunnen staan, zie ik nu...

Topic verplaatst naar 'Over HB .... HB links en recensies'

[OverLoad]

Is het werkelijk een ziekte die we als een hokje moeten plakken op sommige kinderen, als een zwakte promoten, en zoals voorheen is gedaan met ADHD overmatig "behandelen" (dat zou wat zijn, medicijnen voor hb-ers)? HB is steeds meer voornamelijk een onderwerp bij de psycholoog, coach, hulpverlening, speciaal onderwijs, en noem maar wat andere actoren.

Sorry voor wellicht off-topic, maar hier ben ik het zo ontzettend niet mee eens...
AD(H)D is geen ziekte (immers: dan zou je er ook van kunnen genezen), net zo min als HB dat is.
Hersenen werken anders dan bij de gemiddelde (niet-AD(H)D-persoon), bij AD(H)D heb je het geluk dat je met medicatie de rust hebt om vaardigheden toe te passen (van medicatie word je niet georganiseerd, je kunt wel de rust hebben om het te leren - even als voorbeeld).

En ja: misschien dat een medicijn voor HB'ers wel prettig zou kunnen zijn...
Mits je er last van hebt - en dat is dan een bruggetje naar de DSM: wanneer je er geen last van hebt dan krijg je ook geen diagnose
(heel erg kort door de bocht).
Wanneer je geen "last" van je HB-zijn hebt: waarom zou je er dan iets aan willen doen / speciaal onderwijs nodig hebben?

[Tinus]

Wat mij wel opvalt is dat er zowel in dit stuk van Skepsis als in het stukje van Martin de Jong, de HB-er wordt opgedeeld in 2 groepen: hoogbegaafden die zonder problemen hun weg vinden in het reguliere onderwijs en 'zelfbenoemde' (of door ouders bestempelde) hoogbegaafden die hun weg niet vinden en die het etiket HB toegedicht krijgen omdat hun gedrag herkenbaar is als zogenaamd 'HB-probleemgedrag'. Zou hier beweerd worden dat mensen die het 'onderpresteerders/probleemgedrag' vertonen niet echt HB zijn, omdat de échte HB-er geen probleem zou hoeven ervaren met onderwijs dat niet direct op hem is afgestemd?

----------------------------


Of dat de bedoeling van de beweringen is kan ik niet oordelen in plaats van de auteurs. Ik zie wel dat er soms wat opmerkingen worden geplaatst om de nuance aan te duidden. Bijvoorbeeld uit het skepsis stuk:
"Evenmin beweren we dat hoogbegaafdheid géén bron kan zijn van allerhande ontwikkelingsproblemen. Nee, we zijn alleen maar verbaasd over het gebrek aan relativering, over de hoeveelheid mensen die denkt dat ze zelf of hun nageslacht tot de categorie miskend talent behoort, en over de toon waarop de lobby voortdurend aandacht voor de zaak eist."

Er worden verschillende bewoordingen gebruikt om de problemen van hb-ers anders te brengen. Hierop lijk je te denken alsof er wordt gezegd dat hb-ers geen problemen zouden ervaren. Een antwoord op je vraag is denk ik twee-ledig.

A) Enerzijds hb je de situatie dat het juist heel goed gaat met hb-ers. Echter in tegenstelling tot dat feit, wordt er door velen de indruk gewekt dat onder deze categorie (hb-ers) grote problemen voorkomen of in ieder geval zodanig groot dat het onderwijs hier meer van de (beperkte) middelen besteden. Om hier tegenin te gaan (dat het niet goed gaat met hb-ers), hoeft niet worden beweerd dat het met een hb-er per definitie goed moet gaan (dat wordt in die twee specifieke artikelen in ieder geval niet gedaan, al geef ik toe dat ik dit argument wel elders ben tegen gekomen), in de plaats daarvan is het een voldoende argument dat het met hb-ers gemiddeld (dus niet met alle hb-ers) veel beter gaat dan met anderen.

B) Anderzijds worden voor veel psychische problemen, die veel meer mensen hebben dan alleen hb-ers, het hb-zijn aangewend om er iets bijzonders van te maken. Met name wordt daarbij een slachtoffer rol gecreeerd. De samenleving zou niet open staan voor de unieke hb-er. Er is niet voldoende aanpassing aanwezig in het onderwijs, bedrijfsleven, enzovoorts, waardoor de hb-er ongelukkig zou worden van verveling en uitsluiting. Deze problemen worden aan de ene kant te vaak vereenzelvigd met het hb zijn, en aan de andere kant wordt te vaak naar het hb zijn gezocht (of verlangd) als verklaring als karakteriserend hokje. "Patient: Wat heb ik toch dokter, ik ben zo ongelukkig en voel me zo anders? Dokter: Meneer/mevrouw, wees gerust, ik weet de oorzaak van uw probleem... u bent hb-positief." De slachtoffer rol van 'de hb-er', daar is het terecht om tegen in te gaan. De problemen zijn niet specifiek voor het 'hb-zijn'. Verveling, niet passen in de groep, over-/onderprikkeling, enzovoorts zijn losstaande problemen die onafhankelijk voorkomen van het hebben van een buitengewone intelligentie. Als hb-er met deze problemen, zou je in de eerste plaats de problemen als opzichzelf staand kunnen karakteriseren. En als niet-hb-er met deze problemen zou je niet hoeven te proberen een hb-zijn op te zoeken om maar een verklaring te vinden voor de problemen (wat een opluchting het kan zijn als men erachter komt, of zichzelf wijsmaakt, dat het allemaal, de problemen, "maar" hb-zijn is).

Het zijn deze trends waartegen wordt geargumenteerd. Ik denk niet dat je het zwaarder moet opvatten als de nuance af en toe kwijt raakt in de woordenbrei.




Ik heb nog drie aanvullende punten.


1)
Het gaat juist goed met hoogbegaafden. Er kunnen weliswaar problemen zijn onder de hoogbegaafden. Echter is het niet zo slecht als soms wordt beweerd (je moet het relatief zien ten opzichte van andere groepen, onder iedere groep zijn er problemen). Als je bijvoorbeeld kijkt naar de recente data (aangezien je kritiek had op het gebruik van een oud onderzoek), dan zie nog steeds dat "hoogbegaafde" leerlingen niet meer problemen hebben dan andere leerlingen, als het niet minder is. Daarbij wil ik verwijzen naar het rapport 'excelente leerlingen in het voortgezet onderwijs' uit 2012 op basis van de VOCL '99 cohort.
https://www.rijksoverheid.nl/documenten ... -onderwijs

Je ziet dan dat de 5% beste leerlingen (aan het begin van de VO-schoolcarriere) weliswaar niet allemaal de optimale score halen (dat wil zeggen VWO binnen 6 jaar, in tegenstelling tot lager schooltype of VWO in meer dan 6 jaar), en het percentage dat niet het optimale haalt (een vierde tot een derde afhankelijk van het type classificatie van de beste 5% leerlingen) wordt door de rapporteurs 'schrikbarend' genoemd.

Ik zou wel wat kanttekeningen plaatsen bij dat 'schrikbarende'. Wat zulke cijfers in de eerste plaats betekenen is dat het VWO diploma in ieder geval nog niet vast ligt aan het begin van de schoolcarriere.

Het diploma is niet iets dat je zomaar aan komt waaien. De beste 5% leerlingen (vergelijk het niveau van de beste leerling van groep acht op de basisschool met cito-score 548 of 549) moeten nog wel al die Franse woordjes en wiskunde formules leren. Intelligentie (en vooral kennis) is niet iets dat je hebt, het is iets dat je activeert. Net als in de sport hoeft niet het beste talent te winnen en kunnen de harde werkers voorbijstreven. Ik stel mijzelf de vraag of dat wel zo erg is, dat talent niet het enigste is dat telt. (door sommige hb-ers wordt hierover denk ik wel te makkelijk gedacht, ik ben slim en talentvol, ik heb IQ>130, dus ik kan alles en alles gaat bij mij vanzelf, slim is iets dat je bent en niet iets dat je wordt)

Wat daarbij zonder meer vast staat is dat de beste 5% leerlingen het nog altijd wel beter doen dan andere groepen. De tweede beste 5% leerlingen doen het minder goed. Dat wil zeggen dat VWO nu eenmaal niet vaststaat van brugklas tot examen. Dat is niet alleen een "probleem" voor de beste 5%, maar voor alle brugklassers. En daarbij doet de beste 5% het dan nog altijd wel beter met de minste terugval en het hoogste percentage dat binnen 6 jaar het VWO diploma haalt (ongeveer 1/6 doet er langer over en 1/6 haalt HAVO). Kijk bijvoorbeeld naar de tabel voor CITO scores versus het behalen van het VWO diploma:
CITO,percentage VWO na 6 jaar
545,36.3%
546,43.1%
547,50.7%
548,60.4%
549,71.5%
550,80.9%
(daarbij moet je bedenken dat het aantal leerlingen, en dus het absoluut aantal "problemen", ook groter is bij de lagere scores)

De problemen (de rapporteurs behandelen enkele risicofactoren) om niet het VWO te halen binnen zes jaar, zijn niet uniek voor de beste leerlingen. Hierin moet weliswaar wel wat veranderen (eerlijke/gelijke omstandigheden in scholing), maar dit betekent niet speciale voorzieningen voor de beste leerlingen. Een goede leerling presteert weliswaar beter in een pure VWO brugklas dan in een HAVO/VWO brugklas... maar dat geldt evenzo voor de minder goede leerling (de hb-er is hier in niet bijzonder).

Daarnaast denk ik dat we uberhaupt kunnen twijfelen aan het belang van diploma's. VWO lijkt tegenwoordig de heilige graal. Iedere ouder wil dat zijn spruit op het hoogste terecht komt. Een simpele HAVO is tegenwoordig niet meer genoeg. We willen liever een advocaat of dokter dan een ambachtsman of technicus. De cultuur van 'zelfverwezenlijking' is verziekt met carierre-fetisjisme. Het is te hopen dat de samenleving van de toekomst hier wat anders voor vindt. Opdat we niet het succes in ons leven afhankelijk maken van deze diploma-strijd en dat we niet vast blijven zitten een begrip van talentvol alsof goede leerlingen in het begin van de carriere niet kunnen worden voorbijgestreefd door leerlingen met andere talenten.

2)
Al enigszins genoemd in het voorgaande punt. Intelligentie wordt te vaak gezien als een inherente eigenschap van het brein. Je hebt het of je hebt het niet. IQ zou worden gezien als onveranderlijk.

Mijn eigen ervaring gaat daar volkomen tegenin. Ik erken intelligentie als het flexibele en snelle brein. Echter zie ik zelf zoveel meer eigenschappen in het brein die er pas later bijkomen door ervaring en leren. Duidelijk daarbij zijn kunstjes zoals jongleren of snellezen. Dat vereist tijd en oefening voordat je het kunt. Hetzelfde geldt volgens mij ook met intelligentie zelf (denk bijvoorbeeld het concept leren leren).

Je kunt het zien als in een analogie met genen. Je hebt een bepaalde set DNA met daarin genen, maar die zijn niet allemaal actief. Het is afhankelijk van de omstandigheden of ze worden geactiveerd. Zo is het ook met intelligentie. Ruimtelijk inzicht, emotionele stabiliteit, empathisch inzicht, sociaal inzicht, wiskundige vermogens, kennis van data, omgang met begrippen, toepassen van logica, redenatiekunsten, enzovoorts. Het vereist niet alleen een interessant, snel en flexibel brein om ook daadwerkelijk een interessant snel en flexibel denkend persoon te worden. Ervaring, tijd, en arbeid is nodig.

Mijn eigen ervaring hierin is dat ik mijzelf gespecialiseerd heb op bepaalde vlakken waarvan ik weet dat ik ze nooit had kunnen bereiken als ik me ergens anders op had gefocust. Ik weet dat ik als kleine spruit redelijk slim was en goed voor de dag kwam, maar mijn huidige denk-capaciteiten staan daar ver van. Wat ik nu heb is veel meer dan enkel dat jonge talent. Er wordt soms gesproken over hb-ers die andere hb-ers herkennen. Ja dat zal er wel zijn, een soort hb-eigenschap, een bepaald soort kwaliteit van intelligentie die je bij andere kunt opmerken. Maar je hebt ook wel zoiets als jonge en rijpe intelligentie, en variaties op vele vlakken. Die rijpheid en variaties zijn ook wel factoren. Ons denkvermogen hebben we verkregen door het trainen van ons brein. En tevens, het brein ontwikkelt zich in verschillende richtingen.

Ik vindt deze gedachten bijzonder stimulerend. Intelligentie is niet zomaar iets dat je hebt of niet hebt. Het is veel minder saai dan dat. Intelligentie is tevens ook iets dat je kunt ontwikkelen, en we zijn daarin allemaal net even anders in de gebieden waarin we specialiseren (en de talenten die we bij aanvang hebben). Er is dan ook niemand het beste en slimste in alles tegelijk, en er zullen altijd anderen zijn met andere kwaliteiten en waarvan we kunnen leren in nieuwe gebieden.

Wat dit voor mij betekent in relatie tot hb-ers is dat daar soms wat te veel gemakzucht en arrogantie heerst. Er wordt teveel aan het kale talent opgehangen terwijl intelligentie juist zoveel meer is dan dat. Zo heb je dan de term als onderpresteren die sterk aanwezig is. Voor mij klinkt daarin vaak een afgunst. Alsof iets (een bepaalde prestatie) je eigenlijk automatisch zou moeten toekomen omdat je over bepaalde talenten op gebied van intelligentie beschikt, maar het is niet gelukt omdat... vul in excuus. En het IQ-test papiertje wordt gebruikt in de plaats van het diploma, alsof het een hele belangrijke prestatie is om figuurtjes op hun juiste plek te kunnen zetten, en dat daarmee vanzelf al het andere in orde komt (geef me een maandje proeftijd en dan ben ik equivalent aan iemand met ... ervaring). Kritiek wordt gegeven op de (op eerste gezicht onnodige) hindernissen in het leven, met autoriteit van een intelligent persoon, terwijl men eigenlijk maar aan de zijlijn staat en in het uitvoeren van het spel nog niet zoveel weet (bijvoorbeeld: ik zou veel verder moeten zijn, zoals leidinggevende van een ..., mijn huidige baantje is maar saai ik zou zus of zo moeten doen, iedereen negeert mijn slimme opmerkingen over hoe het allemaal beter kan, etc.).

3) Er zijn veel factoren die een rol spelen in intelligentie. Tel daarbij op dat velen zich willen onderscheiden, en er is een grote drang om speciaal te zijn. Het is tegenwoordig niet meer normaal om normaal te zijn.

Bij dit punt heb je een wildgroei aan intelligentie:
Dus je hebt ergens een 2% beste scholieren. Een beste 2% in het mensa testje. Ergens een beste 2% op officiele testjes. Ergens een beste 2% die zich beter kunnen vinden in het delphi model. Ergens een beste 2% in rekenen. Ergens een beste 2% in kunstzinnige of andere niet-analytische dingen. Ga zo door en al gauw zijn we allemaal slimme hoogbegaafde mensen waar speciale aandacht voor nodig is omdat anders talent verloren gaat. Immers, iemand met een normaal of laag IQ krijgt toch ook speciale educatie, waarom dan niet (vanuit een gelijkheidsprincipe geredeneerd) voor mensen met een hoge intelligentie, en dan natuurlijk wel gratis op kosten van de samenleving want educatie moet immers voor iedereen even toegankelijk zijn. (Je kunt redeneren dat investeren in dit soort talent het ook goed is voor de samenleving, maar dat valt wel mee, er zijn al teveel leerlingen die na hun gymnasium doorstromen naar de bedrijfskunde-, geneeskunde- of andere numerus- fixus-studie, terwijl aan allerlei andere kanten het onderwijs veel meer beperkingen zijn)

Eveneens heb je bij dit punt de grote wens om in een hokje te passen.
HB-ers verzamelen zich in een vereniging als mensa. Dat is leuk voor hun plezier, het is echter bedenkelijk als de missie vooral die van een belangenvereniging wordt alsof het een groep slachtoffers is. Nou ken ik mensa niet zo goed en ken ik het vooral van de externe uitingen (waaronder wel enig lobbywerk) maar een bij de uitingen van een clubje zoals Pharos kun je toch wel bedenkingen zetten. Daar lijkt hoogbegaafdheid toch wel alles behalve een zege en wordt gevochten voor 'erkenning' en een 'positieve omgang'.
Als van alles om je heen iets 'heeft' zoals dyslexie, autisme, ADHD, leer-achterstand, enzovoorts, dan wil de hb-er ook iets 'hebben', iets met een naam, en die naam is 'hb'. Hoogbegaafd is nu mode. Terwijl het helemaal niet zo duidelijk is of je kinderen afgezonderd in een hb klasje moet zetten, schieten de leonardo-schooltjes en plusklasjes als paddenstoelen uit de grond (terwijl wordt geklaagd over de ouderbijdrage voor die speciale klasjes en scholen is het al een probleem dat slimme kinderen, met name met een lage sociaal economische achtergrond, uberhaupt niet op een VWO terecht komen, of bij BO op een goede school, en is sociaal economsiche status dominerend over het type klas of school, wat al dat leonardo gedoe en speciale hulpmiddelen en aandacht voor hb-ers een elitaire bezigheid maakt).

[Tinus]

Sorry voor wellicht off-topic, maar hier ben ik het zo ontzettend niet mee eens...
AD(H)D is geen ziekte (immers: dan zou je er ook van kunnen genezen), net zo min als HB dat is.
Hersenen werken anders dan bij de gemiddelde (niet-AD(H)D-persoon), bij AD(H)D heb je het geluk dat je met medicatie de rust hebt om vaardigheden toe te passen (van medicatie word je niet georganiseerd, je kunt wel de rust hebben om het te leren - even als voorbeeld).

Bedoel je hier met je punt een opmerking over semantiek, dat een cognitieve stoornis niet als een ziekte moet worden benoemd, of heb je ook iets tegen het inhoudelijke punt?

En ja: misschien dat een medicijn voor HB'ers wel prettig zou kunnen zijn...
Mits je er last van hebt - en dat is dan een bruggetje naar de DSM: wanneer je er geen last van hebt dan krijg je ook geen diagnose ;-)
(heel erg kort door de bocht).
Wanneer je geen "last" van je HB-zijn hebt: waarom zou je er dan iets aan willen doen / speciaal onderwijs nodig hebben?

Je begrijpt dat ik uiteraard bedoelde dat HB géén ziekte is, of hoe je het ook wilt noemen, zoals ADHD (welke wel in de DSM staat, als symptoom). En eveneens maak ik de parallel met ADHD omdat daar eveneens juist het ziekte-kenmerk wordt overdreven (en overbehandeld, waarbij ik het woord behandelen ook tussen aanhalingstekens zette) en het meestal gaat om een "gewoon" druk kind. ADHD is een hype.

[Primaat]

De enige vragen die bij mij opkomen zijn; wanneer mag je HB-er genoemd worden en wanneer mag je klagen over de klachten die je hebt ondervonden waarvan vermoed wordt dat deze HB gerelateerd zijn?

[OverLoad]

Bedoel je hier met je punt een opmerking over semantiek, dat een cognitieve stoornis niet als een ziekte moet worden benoemd, of heb je ook iets tegen het inhoudelijke punt?

Hier semantiek.
Zowel AD(H)D als HB vind ik geen ziekte (gezien de kenmerken) - wel iets waar je wat mee zou moeten / willen.
Bij de één kan medicatie helpen, bij de ander niet... Dat is niet zwart-wit te stellen.

Je begrijpt dat ik uiteraard bedoelde dat HB géén ziekte is, of hoe je het ook wilt noemen, zoals ADHD (welke wel in de DSM staat, als symptoom). En eveneens maak ik de parallel met ADHD omdat daar eveneens juist het ziekte-kenmerk wordt overdreven (en overbehandeld, waarbij ik het woord behandelen ook tussen aanhalingstekens zette) en het meestal gaat om een "gewoon" druk kind. ADHD is een hype.

Ik hoop dat ik je verkeerd begrijp over dat ADHD een hype is.
Ja: er wordt vaak te snel (in mijn bescheiden mening) geroepen dat een kind ADHD heeft...
Laten we AD(H)D voor het gemak dus een cognitieve stoornis noemen - en misschien (weet ik veel) is HB dat ook... weet ik niet.

[Tinus]

Ik hoop dat ik je verkeerd begrijp over dat ADHD een hype is.

Bijna een op de tien jongens aan de ritalin of andere pepmiddelen. Het is de meest voorkomende categorie "genees"-middelen (of je het nu een ziekte wilt noemen of niet), of beter gezegd farmacologisch middel, in deze bevolkingsgroep.

[OverLoad]

Bijna een op de tien jongens aan de ritalin of andere pepmiddelen. Het is de meest voorkomende categorie "genees"-middelen (of je het nu een ziekte wilt noemen of niet), of beter gezegd farmacologisch middel, in deze bevolkingsgroep.[/url]

Kan ik het niet anders dan mee eens zijn. Snap wat je bedoelt.

[Stefan]

--dubbel, zie volgende bericht--