niet nadenken maar voelen

[Mira]

TB, ik heb de discussie een beetje gevolgd en wilde eigenlijk al eerder reageren, maar wist niet goed wat ik wilde zeggen.

Nu wel. Ik herken namelijk heel erg jouw onderscheid tussen ratio en gevoel. In de opening van de gedachtewisseling vraag je je af of mensen die alleen 'voelen' ook niet erg egoïstisch zijn. Ik vraag me dat ook regelmatig af.

Een voorbeeld. Toen ik met een collega de directie van een school vormde, hadden we regelmatig pittige, maar zinvolle en rationele discussies. Erg prettig. Soms was het echter zo dat ik met mijn argumenten een sterker standpunt leek te hebben. Vervolgens pleegde mijn collega de discussie wel eens te eindigen met: 'nou ja, ik voel het nou eenmaal zo.' Daar kan ik dan helemaal niks mee. Hoezo 'voel' je hoe je de school moet leiden? Je denkt toch na en zet argumenten, voors en tegens op een rijtje? Een enorme dooddoener na een inhoudelijke discussie.

Ik probeer me zo min mogelijk door gevoel te laten leiden, maar realiseer me wel dat het altijd een rol speelt, ook in mijn ratio. In welke mate, dat is voor mij de vraag. Onbewuste gevoelens, verlangens kleuren waarschijnlijk voortdurend onze 'rationele' beslissingen.

Zou de wereld er beter uitzien als mensen zich wat meer door verstand in plaats van gevoel zouden laten leiden?

Kortom TB, ik heb niet een heel sterke mening, een heel duidelijk standpunt, maar vind het wel een boeiend en herkenbaar onderwerp.

[Esther]

Ik zet gevoel zo eenzijdig neer omdat dat het voorlopig voor mij ook is, ik ken niets anders. Ik gaf al aan dat dat mijn blinde vlek is, mijn handicap,... Ik hoop net dat ik hier gevoel kan leren zien als iets multidimensionaal. Egoïsme is een duidelijk omschreven begrip dus meer dan een gevoel. Indien ik dit helderder zou kunnen maken dan mijn initieel gestelde vraag, dan zou ik de vraag niet stellen daar het dan helder zou zijn, het spijt me.

Kun je dan wel verduidelijken wat je bedoelt met referentiepunt en hoe gevoel uit zou gaan van 1 referentiepunt en ratio van meerdere?

[Esther]

Ik ben geen TB, maar zou graag reageren op je reactie .

Een voorbeeld. Toen ik met een collega de directie van een school vormde, hadden we regelmatig pittige, maar zinvolle en rationele discussies. Erg prettig. Soms was het echter zo dat ik met mijn argumenten een sterker standpunt leek te hebben. Vervolgens pleegde mijn collega de discussie wel eens te eindigen met: 'nou ja, ik voel het nou eenmaal zo.' Daar kan ik dan helemaal niks mee. Hoezo 'voel' je hoe je de school moet leiden? Je denkt toch na en zet argumenten, voors en tegens op een rijtje? Een enorme dooddoener na een inhoudelijke discussie.

Dat is inderdaad een irritante situatie. Voor mij getuigt het vooral van weinig zelfinzicht. Er zijn rationele argumenten en gevoelsargumenten. En dan ook nog zoiets als ervaringen, normen&waarden en behoeften en verlangens. Die kunnen allemaal meewegen in wat je ergens van vindt. Voordeel van gevoelens is, dat je ze ook rationeel kan benoemen en laten meewegen in het totale plaatje. Mits je in de gaten hebt wat er speelt. "Ik voel het nu eenmaal zo" is vooral een uiting van niet weten waarom je vindt wat je vindt en niet verder kijken dan je neus lang is. Net als "dat is nu eenmaal zo", "zo ben ik nu eenmaal", "gewoon, daarom".

Een actie die onlogisch lijkt, is vaak wel te verklaren vanuit iemands behoeften en diepere drijfveren. Alleen een vlak wat vaak onuitgesproken blijft. Gebrek aan zelfinzicht en gebrek aan inzicht in rationele redenen, kunnen dan inderdaad erg vervelend zijn. Zo merk ik zelf dat ik rationeel veel kan volgen en inzien, maar ik het emotioneel lang niet altijd kan volgen. Dan weet ik hoe het zit, maar voel ik het niet zo en kan ik er nog niet goed naar handelen. Ik kan er dan wel voor kiezen om ondanks mijn gebrekkige vertrouwen toch te handelen volgens hoe ik rationeel weet dat het werkt. Maar beide ingangen geven me op dat moment waardevolle informatie. Het een niet per definitie beter dan het ander.

Ik probeer me zo min mogelijk door gevoel te laten leiden, maar realiseer me wel dat het altijd een rol speelt, ook in mijn ratio. In welke mate, dat is voor mij de vraag. Onbewuste gevoelens, verlangens kleuren waarschijnlijk voortdurend onze 'rationele' beslissingen.

Ik pleit vooral voor de combinatie en denk dat in praktijk je gevoel ook altijd meespeelt. Als je een boek wilt kopen, check je toch eerst bij jezelf of de informatie je interesseert? Of je het wilt lezen? Als je een studie kiest, kijk je dan alleen naar de toekomstvooruitzichten of ook naar welke studie je leuk vindt? Welk werk bij jou past en jou energie geeft? Een vast contract met een goed salaris, maar werkzaamheden die je ongelukkig maken, dat lijkt me ook geen handige keuze. Keuzes voor je huis, je partner, kinderen, dat zijn toch allemaal geen zuiver rationele keuzes? Heeft zo niet alles wat je koopt, alles wat je op een bepaalde manier wilt realiseren in je leven een bepaalde waarde, een gevoelsinformatie, die bijdraagt aan de besluiten die je neemt?

Zou de wereld er beter uitzien als mensen zich wat meer door verstand in plaats van gevoel zouden laten leiden?

De vraag is of in verstand de oplossing zit of vooral in beseffen wat je innerlijke drijfveren zijn, welke emoties, welke normen&waarden en welke overtuigingen jouw handelen beïnvloeden. Wanneer je dit kan afzetten tegen het totale plaatje en tegen de consequenties van verschillende keuzes, kun je een beter overwogen besluit nemen. Wanneer je geen inzicht hebt in de gevoelskant, kun je dan verstandelijk een goede afweging maken?

[TB]

Kun je dan wel verduidelijken wat je bedoelt met referentiepunt en hoe gevoel uit zou gaan van 1 referentiepunt en ratio van meerdere?

Alle gevoel komt vanuit 1 emotie, namelijk 'arousal'. Dit zou aan de basis liggen van al onze emoties. Bijv. angst en opwinding zijn dezelfde emotie maar worden door de omgeving anders ingekleurd en daardoor anders geïnterpreteerd en omschreven.

Ratio daarentegen gaat de gedachte afzetten tegenover verschillende referentiepunten. Bijv. oriënteren kan je onmogelijk uit gevoel maar vanuit de ratio lukt dit meestal wel. Zo zijn de eerste 10 seconden van een reactie emotioneel en later, als je nadenkt, rationeel. Naar mijn gevoel, blijven veel mensen in die emotie van de eerste 10 seconden.

[TB]

@Mira Ik wist niet zo goed hoe ik hierop moest reageren maar dit is precies wat ik wil zeggen. Ik krijg hier ook een sterk onrechtvaardigheidsgevoel bij maar dat kan zijn omdat ik wantrouwig sta tov gevoelens als enig argument. Zoals Esther en jij stellen, gecombineerd met enige rationaliteit of andere zou ik hem hierin misschien kunnen volgen.

Heeft deze ene persoon meer zeggenschap dan jij of hoe is jullie professionele relatie?

@Esther ik ben het volkomen eens indien gevoelens gecombineerd worden met andere dingen maar bij gevoelens als enig argument, wordt mijn argwaan op scherp gezet. Indien gevoelens rationeel benoemd worden, is er al de combinatie van de 2. Ook in rationaliteit apart heb ik vertrouwen.