Hoogbegaafdheid niet in familie?

[Maura]

Hallo forum,

Na een korte zoektocht, kwam ik er achter dat hoogbegaafdheid altijd erfelijk is en niet 'los' kan ontstaan. Mijn ouders, broertje en zusje zijn echter niet hoogbegaafd. Ook in de rest van de familie (ooms, tantes, nichtjes, neefjes, oma) zijn er geen tekenen van hoogbegaafdheid voor zover ik weet.

Leerstoornissen (dyslectie, dysorthographie, dyscalculie) en concentratiestoornissen (ADD, ADHD) zitten wil in de familie. Zelf heb ik de diagnose ADD/ADHD, dyscalculie en er wordt dyslectie vermoed. De concentratiestoornissen komen van één kant van de familie, de leerstoornissen van beide kanten.

Betekent dit dat er geen kans is dat ik hoogbegaafd zou kunnen zijn? Ik voldoe wel aan alle criteria en kan me zeer vinden in jullie verhalen, vandaar dat ik me heb aangemeld op dit forum. Ik durf zelfs te stellen dat ik al jaren vermoed dat dit het is. Mijn moeder uitte laatst ook haar vermoedens, terwijl ik er nooit met haar over heb gesproken. Ik heb daarnaast opvallend veel vrienden die hoogbegaafd zijn en heb momenteel een relatie met iemand die hoogbegaafd is.

Erfelijkheid, zo las ik, is een allesbepalende factor wat betreft hoogbegaafdheid. Zonder deze factor is het niet mogelijk dat iemand hoogbegaafd is. Is dit waar? Hebben jullie allemaal ouders, kinderen of andere familieleden die hoogbegaafd zijn?

[Terrasano]

Je kunt je dan tegelijkertijd gaan afvragen waar hb dan überhaupt vandaan zou zijn gekomen? En dan is het vervolgens gemakkelijk om te zeggen dat het latent aanwezig is geweest ( of gegroeid door de tijd?) en uiteindelijk tot uiting is gekomen, ik weet het niet hoor. Ik heb er zo mijn twijfels bij, bij zulk stellig onderzoek.

Ik kan jou vraag niet beantwoorden helaas. Maar als uit een test zou blijken dat je aan de gestelde criteria voldoet dan ben je het gewoon, ondanks dat er geen in de familie zou zijn waarvan je het weet.

[Sawi]

En behalve het antwoord van Terrassano, dat het ergens een keer moet ontstaan is er nog een tweede mogelijkheid.
Dat het wel genetisch in de aanleg in jou familie aanwezig is, maar dat de omstandigheden die maken dat dat gen 'zichtbaar' wordt bij de rest van jou familie niet aanwezig is en bij jou wel.

Overigens zie ik ook in mijn directe familie zeker geen andere hoogbegaafden, maar wel een erg intelligent neefje. En aan de kant van mijn andere ouder hoor ik uit de verhalen van de familie dat mijn opa (die ik nooit heb gekend) ook wel intelligent was. Misschien wel intelligenter dan een hoop familieleden kunnen inschatten.

[scarlett]

Er zijn natuurlijk heel veel stoornissen waarvan de eigenschappen overeenkomen met die van hoogbegaafdheid, zo zou het kunnen dat je je misschien in alle hoogbegaafdheidseigenschappen herkent zonder daadwerkelijk hoogbegaafd te zijn.

[Stefan]

dat hoogbegaafdheid altijd erfelijk is en niet 'los' kan ontstaan.

Dat klopt niet. Het is in hoge mate erfelijk, maar dat betekent helemaal niet dat het "zomaar" kan gebeuren.

Uit de analyses komt naar voren dat 80 tot 90 procent van de verschillen in de IQ-scores tussen de familieleden te verklaren is door erfelijkheid. De rest is terug te voeren op externe factoren of toevallige variaties. volkskrant.nl

Bovendien weet je het natuurlijk helemaal niet. Inschattingen zijn feilbaar.

[Jamie]

Er kunnen allerlei redenen zijn waarom je het bij iemand niet opvalt

[Nalle]

Er zijn natuurlijk heel veel stoornissen waarvan de eigenschappen overeenkomen met die van hoogbegaafdheid, zo zou het kunnen dat je je misschien in alle hoogbegaafdheidseigenschappen herkent zonder daadwerkelijk hoogbegaafd te zijn.

Of andersom: hb'ers krijgen nog al eens ten onrechte allerlei labels opgeplakt. Google maar eens 'misdiagnosis gifted'. Er is ook een leaflet over op de website van het ihbv.

[Fien]

Gisteren las ik iets in een boek over hoogbegaafdheid wat het een en ander misschien wat zou kunnen nuanceren:

'Welk aspect is van groter belang, de aanleg of de sociale omgeving? Nuttig is het hierbij te beseffen dat de wetenschappelijke disputen weinig diepgang en voortgang kennen. Meestal bepalen de tijdgeest, de politieke en maatschappelijke trends van een bepaalde periode welk thema het meeste gewicht krijgt toebedeeld. Nu eens kent de geschiedenis een periode waarin het elitaire gezichtspunt overheerst (mensen zijn verschillend, dus de aanleg is bepalend) - dan weer krijg je een periode waarin het egalitaire gezichtspunt wordt verdedigd (mensen zijn gelijk, dus de opvoeding en de sociale omgeving staan centraal).'


Staar je alsjeblieft niet blind op alleen mogelijke erfelijke factoren. Houd de mogelijkheid open dat het in jouw geval misschien anders zou kunnen zijn.

[Jamie]

mmm mooi citaat Fien.

[Blondasse_85]

Interessante vraag, Maura. Ik heb hier echter geen antwoord op.

In mijn familie zou ik ook niemand weten die wellicht hoogbegaafd is. Ik ben eigenlijk de enige die aan de hb-eigenschappen lijstjes voldoet. Ook ik heb mij dit wel eens afgevraagd, hoe dit dan kan. Waarschijnlijk inderdaad een combinatie van factoren?

[Maura]

Interessante vraag, Maura. Ik heb hier echter geen antwoord op.

In mijn familie zou ik ook niemand weten die wellicht hoogbegaafd is. Ik ben eigenlijk de enige die aan de hb-eigenschappen lijstjes voldoet. Ook ik heb mij dit wel eens afgevraagd, hoe dit dan kan. Waarschijnlijk inderdaad een combinatie van factoren?

'Misschien is het genetisch wel aanwezig in jouw familie, maar heeft het zich enkel bij jou geuit? Hm, nee, dat kan niet. Dat kan echt niet. Ik heb nog nooit een hoogbegaafde ontmoet zonder dat de hoogbegaafdheid sterk in zijn of haar familie aanwezig is.' - mijn HB-coach.

Vervolgens begon hij me te vertellen dat zijn vader hoogbegaafd was, zijn kinderen, zijn ooms en tantes, al zijn neven en nichten (dat waren er geloof ik 14). 'Hoogbegaafden verschillen onderling enorm.' Hij zei dat het eigenlijk niet anders kon dan dat mijn broertje en zusje ook hoogbegaafd moesten zijn. Hoewel mijn broer en zus allebei slimmer zijn dan gemiddeld, plaats ik hier vraagtekens bij.

Zojuist had ik een enorme tekst getikt over waarom ik zeker weet dat mijn moeder, vader, broer en zus niet hoogbegaafd zijn. Toen herinnerde ik me iets waar mijn HB-coach me voor waarschuwde; hij vermoedde dat mijn intelligentie wel eens zo hoog zou kunnen zijn, dat ik andere hoogbegaafden 'traag van begrip' zou vinden. De reden dat mijn gezinsleden (en ik) het idee verwerpen dat ze hoogbegaafd zijn, is omdat ik vaak gesprekken domineer en ze intimideer (irriteer) met mijn vermogen door ze heen te prikken. Misschien zijn ze wel hoogbegaafd, maar verschillen onze IQ-punten dusdanig dat we toch niet op hetzelfde vlak zitten. Of misschien heb ik me gewoon altijd begeven in een omgeving waar meer waarde wordt gehecht aan zelfontplooiing; waar het wordt toegejuicht. Misschien maakt dat wel het verschil.

Alhoewel, dit kan makkelijk verworpen worden doordat ik dit baseer op een theorie van mijn HB-coach, die krampachtige pogingen deed zijn stelling te verdedigen dat ik hoogbegaafd ben, nadat ik aan hem had verteld dat mijn familie geen tekenen vertoont van hoogbegaafdheid.

Ik geloof eigenlijk niet dat mijn familie hoogbegaafd is. Mijn familieleden geloven eigenlijk niet dat ze hoogbegaafd zijn. Ik heb aangegeven dat het wel zo zou moeten zijn, maar na het even in overweging te hebben genomen, zeiden ze tegen me dat ze zeker wisten dat het niet zo was. Ik ken 'hoogbegaafdenfamilies', waarin ieder lid duidelijke tekenen vertoont van hoogbegaafdheid en waarin na de professionele erkenning van één lid het een feest van herkenning was, dit is gewoon niet het geval in mijn familie. Het maakt dat ik overal vraagtekens bij ga zetten.

Inmiddels merk ik dat ik alsmaar hetzelfde zeg in andere woorden. Mijn familie is niet hoogbegaafd. Ik ben wel hoogbegaafd. Dit moet onmogelijk zijn. Dus ik kan niet hoogbegaafd zijn. Ik ben hierdoor een beetje bang dat ik gewoon per ongeluk alle kenmerken van hoogbegaafdheid heb geërfd, want de trekjes kan ik los wel her en der in mijn familie herkennen. Ik vind dit een moeilijk punt, ik kan me er niet echt overheen zetten.

Ik vind het wel enigszins bemoedigend om te lezen dat er mensen zijn die hetzelfde hebben als ik.

[Fien]

'Misschien is het genetisch wel aanwezig in jouw familie, maar heeft het zich enkel bij jou geuit? Hm, nee, dat kan niet. Dat kan echt niet. Ik heb nog nooit een hoogbegaafde ontmoet zonder dat de hoogbegaafdheid sterk in zijn of haar familie aanwezig is.' - mijn HB-coach.

Inmiddels merk ik dat ik alsmaar hetzelfde zeg in andere woorden. Mijn familie is niet hoogbegaafd. Ik ben wel hoogbegaafd. Dit moet onmogelijk zijn. Dus ik kan niet hoogbegaafd zijn. Ik ben hierdoor een beetje bang dat ik gewoon per ongeluk alle kenmerken van hoogbegaafdheid heb geërfd, want de trekjes kan ik los wel her en der in mijn familie herkennen. Ik vind dit een moeilijk punt, ik kan me er niet echt overheen zetten.

Maura, allereerst een
Ik heb het idee (correct me if I'm wrong) dat je iets te veel hangt aan wat je HB-coach zegt. Als hij echt zo stellig heeft beweerd dat het niet mogelijk is dat jij mogelijk de enige bent, voor zover jij weet, die HB zou zijn in jouw familie, dan vraag ik me af of hij wel geschikt is voor zijn werk. Zeker als hij vervolgens als argument gebruikt dat hij nog nooit een hoogbegaafde heeft ontmoet zonder dat de hoogbegaafdheid sterk in zijn of haar familie aanwezig is. Dat vind ik geen goed argument: zeer subjectief.

Waarom is het voor jou zo belangrijk om te weten of je familieleden hoogbegaafd zijn om vervolgens de (subjectieve, wat je kunt het niet zeker weten) conclusie te trekken dat jij het dus ook niet zal zijn?
Mijn man is lid van Mensa en heeft voor zover hij weet ook geen hoogbegaafde familieleden. Daaruit concludeert hij niet dat hij het niet is; kan ook niet na een test:) (hoewel, sommigen gaan zover dat die test ook niet genoeg zegt en dat de uitslag van die test alleen zegt dat je op een bepaald moment goed was in het maken van de Mensatest) en daaruit concludeer ik niet dat het dus veel vaker voorkomt maar wel dat je minstens de mogelijkheid zou kunnen openhouden voor het tegendeel.

Sterkte bij je zoektocht!

[Terrasano]

Ik zal het je sterker vertellen, ik heb eens een documentaire gezien waarbij uit twee zwakbegaafde ouders een hb zoon geboren werd, go figure..

[Nalle]

Ook van mij nog even een . Ik ben het helemaal eens met wat Fien schrijft. En verder herken ik die enorme, knagende twijfel. Je hebt ontdekt dat je mogelijk hb bent, maar je durft het niet te denken van jezelf. Alle stukjes allen op hun plek, maar je durft het niet helemaal te onderkennen, want wat als je je nou gewoon iets in je hoofd hebt gehaald. Dan helpt het ook niet echt dat hoogbegaafdheid nog niet helemaal is doorgedrongen tot de 'mainstream' wereld. Wie moet je dan geloven?

En verder zitten er al die ingewikkelde stemmetjes in je hoofd achter: mag ik wel van mezelf denken dat ik slim ben? Is dat niet vreselijk arrogant?

Wat mij erg heeft geholpen is, om wat gradueler over hb te denken, en wat minder groots en dramatisch. Want het beeld dat ik van jongs af aan over hb heb meegekregen is dat het iets héél bijzonders is, dat maar weinig mensen het zijn, dat het een soort wonder is, enz. Maar het is eigenlijk iets heel gewoons, iets alledaags. En het is ook gradueel: het is niet zo dat je óf hb bent, óf helemaal niet. Je bent het gewoon in meerdere of mindere mate. Ook als je bij een IQ-test 125 scoort kun je nog hb'er zijn. Dan ben je namelijk nog steeds hoogintelligent, alleen wat minder hoogintelligent dan de intelligentste 2% (er vanuit gaande dat je IQ-score klopte en je niet onderpresteerde door b.v. faalangst). Maar die 2% is ook maar ooit bedacht. En naast een hoge intelligentie horen er ook nog allerlei andere aspecten bij, zoals autonomie, creativiteit, snelheid, hooggevoeligheid, enz. Daar zal je coach vast ook al over verteld hebben.

Als je hb bent en je ontdekt het nu pas, dan is het natuurlijk wél iets groots, iets wat al je gedachten op dit moment opslokt. En dat mág ook. Maar ik bedoel meer: als je steeds het gevoel hebt dat het zóiets bijzonders is dat je het nooit zomaar kunt zijn... dat klopt niet. 1 op de 50 mensen is hb (misschien wel meer afhankelijk van je definitie), dus dat is er 1 in elke volle stadsbus.

Zoals elke hb'er ga je dit nu tot op de bodem uitzoeken, en het overal aan toetsen, zoals je nu in dit topic doet: 'kan ik wel hb zijn als ik geen hb'ers in mijn familie ken?'. Logisch dat je dat doet. Maar je hoeft je echt geen zorgen te maken. Je kunt op je gevoel vertrouwen. Als jij sterk het gevoel hebt dat de stukjes op z'n plek vallen, en je hb-coach herkent het in je, dan hoef je eigenlijk niet zo te twijfelen.

En dan nog even over je vraag. Ik heb wel eens onderzoek gevonden waarin wordt gezegd dat de meeste hb-kinderen uit niet-hb ouders worden geboren, en dat de meeste hb'ers niet-hb kinderen krijgen. Dat heeft met 'regression to the middle' te maken. (Wel gebaseerd op die 2% hoor trouwens, dus als je die wat meer los laat zou het resultaat anders zijn.) In het hb-circuit hoor ik wél altijd dat het enorm erfelijk zou zijn. Ik hoor dus verschillende verhalen. Wat ik ook heb begrepen, is dat hoogbegaafdheid vaak 'vermomd' is, als allerlei labels (adhd en zo) bijvoorbeeld. Vooral als er niet zoveel ruimte is voor het uiten van je intelligentie, komt het niet altijd zo uit de verf en kun je 'scheefgroeien'. Heb ik begrepen althans. Dus het kán ook nog zo zijn, dat je familieleden hebt die wel hb is, maar waar je het gewoon in eerste instantie niet achter zou zoeken. Maar ik vind dus ook dat jouw hb-coach er wel erg stellig in is.

[scarlett]

Ook van mij nog even een . Ik ben het helemaal eens met wat Fien schrijft. En verder herken ik die enorme, knagende twijfel. Je hebt ontdekt dat je mogelijk hb bent, maar je durft het niet te denken van jezelf. Alle stukjes allen op hun plek, maar je durft het niet helemaal te onderkennen, want wat als je je nou gewoon iets in je hoofd hebt gehaald. Dan helpt het ook niet echt dat hoogbegaafdheid nog niet helemaal is doorgedrongen tot de 'mainstream' wereld. Wie moet je dan geloven?

En verder zitten er al die ingewikkelde stemmetjes in je hoofd achter: mag ik wel van mezelf denken dat ik slim ben? Is dat niet vreselijk arrogant?

Ik heb hier de laatste tijd zoveel last van... Wie denk ik wel niet dat ik ben om van mezelf te denken dat ik zo intelligent ben... en ik begin mezelf eigenlijk steeds dommer en dommer te vinden... En ik kom niet van dit gevoel van domzijn af.

[Mary87]

In de natuur zijn toevalligheden niet zo uitzonderlijk, dus daar kan dit ook toe behoren lijkt mij. In mijn familie komt het zover ik weet ook niet voor. Van mijn moeders kant zijn er meerderen zelfs zwakbegaafd. Mijn vader is een slimme man, maar nooit HB getest, dus dan ga ik er even vanuit dat hij niet HB is

[Nalle]

Mijn vader is een slimme man, maar nooit HB getest, dus dan ga ik er even vanuit dat hij niet HB is

Maar de meeste hb'ers zijn niet getest! Dus daar kun je je helemaal niet vanuit gaan!

[Arjan]

Mijn vader is een slimme man, maar nooit HB getest, dus dan ga ik er even vanuit dat hij niet HB is

Je schrijft dat omdat iemand niet getest is, je er van uit gaat dat hij/zij niet HB kan zijn. Daar zit een logische denkfout achter. Maar ik denk dat je het gewoon wat ongelukkig verwoordde?

Ik las laatst een voorbeeld van iemand over elastiek. Elastieken zijn is in vele soorten en maten, dik en dun, soepel en stug. De eigenschappen van het elastiek bepalen hoeveel rek er in zit en hoe krachtig het is. Het gebruik van het elastiek bepaald echter hoe ver het wordt uitgerekt en waarvoor het gebruikt wordt.

Het kan heel goed zijn dat er in families van generatie op generatie sterke en rekbare elastieken worden doorgegeven. Als de omgeving het gewoon is om het elastiek nauwelijks te rekken bij gebruik is de kans groot dat dit van generatie op generatie wordt doorgegeven.

Zoals armoede een erfelijke component heeft (arme kinderen in Nederland lopen bijna twee keer zo veel kans om arm te blijven als kinderen uit een meer welgesteld gezin), kan dat gelden voor hoogbegaafdheid.

[leonie]

Zoals armoede een erfelijke component heeft (arme kinderen in Nederland lopen bijna twee keer zo veel kans om arm te blijven als kinderen uit een meer welgesteld gezin), kan dat gelden voor hoogbegaafdheid.

Hier maak je een denkfout Arjan. Je hebt genotype (erfelijk) en fenotype (genotype + omgevingsfactoren). Wat jij hier benoemd als erfelijk daar kan een erfelijke component in zitten, bijvoorbeeld doordat het gaat om minder begaafden die dus ook weinig kansen krijgen op die basis, maar er zal zeker een hele sterke omgevingscomponent component in zitten (netwerk, kruiwagens, school, geld beschikbaar etc)

[Mary87]

Mijn vader is een slimme man, maar nooit HB getest, dus dan ga ik er even vanuit dat hij niet HB is

Je schrijft dat omdat iemand niet getest is, je er van uit gaat dat hij/zij niet HB kan zijn. Daar zit een logische denkfout achter. Maar ik denk dat je het gewoon wat ongelukkig verwoordde?

Mee eens. Het moment dat ik het schreef had ik door dat het ongelukkig verwoord was, maar het probleem ligt eerder in het feit dat ik mijn vader niet ken.. Heb hem in mijn leven 2x ontmoet, dus ik kan alleen uitgaan op die eerste (en tweede) indruk.. Dan gooi ik het feit dat hij nooit getest is op één hoop met de onwetendheid over de rest van de eventueel aanwezige HB kenmerken die hij misschien zou hebben, waar ik niets van af kan weten dus...
Mijn excuus